Ay’a iki yüzlü demek biraz acımasız bir tanım gibi oldu fakat Ay’ın gerçekten iki farklı yüzeyi bulunuyor. Ay’ın iki yüzü denildiğinde, ayın diğer karanlık yüzeyini kastettiğimizi çoğu kişi anlayacaktır.
Ay’ın İki Yüzü Arasında Büyük Farklar Var
Ay’ın karanlık yüzü olduğunu ve bu yüzeyin Dünya tarafından gözükmediği yaygın olarak bilinmektedir. Öyle ki, bu karanlık taraf için pek çok değişik teoriler geliştirildi ve hatta bir korku da oluşturdu. Fakat biz yazımızda bu tür teorilerden değil, ayın bu karanlık yüzünün yüzeyinden bahsedeceğiz. Çünkü; ayın karanlık tarafındaki yüzey, Dünya tarafından görülen yüzeyden oldukça farklı bir yapıya sahiptir. Yani bir bütün gibi değil de iki farklı gezegen tam ortadan birleştirilmiş gibi bir yapıya sahip.
Ay’ın yüzeyinde bulunan manto iki farklı kısımda farklılık gösteriyor. Ay’ın bize dönük olan kısmında manto inceyken; karanlık tarafta daha kalın olduğu tespit edildi. Ve iki tarafın jeokimyasal kompozisyonları oldukça farklılık gösteriyor. İki tarafta bulunan elementler birbirinden farklı yani bize dönük olan yüzeydeki elementler; karanlık yüzeyde bulunmuyor.
Peki Bu Neden Olmuş Olabilir? Geliştirilen Teorilere Bakalım
Ay’ın iki yüzü hakkında bilim insanlarının geliştirdiği teorilere kısaca bir bakalım:
Erimiş Ay Teorisi:
Bu teoriye öre Ay dünyadan koptuğu zamanlarda dünya kocaman bir alev topuydu. Yapılan araştırmalara göre dünyanın yüzey sıcaklığı o dönemlerde 24800 dereceye sahipti. Bu nedenle de, ay sürekli olarak tek yüzeyi ile Dünyaya dönük olduğu için bize dönük olan taraf bu sıcaklıktan dolayı eridi. Yani tabi burada kastedilen erime; yüzeyde bulunan elementlerin sıcaklıktan dolayı buharlaşması anlamına gelmektedir.
Fakat bu teori sonrasında yapılan araştırmalar sonucunda çürümüş oldu. Bu teori Ay’ın yüzeyindeki mantonun bize bakan kısmının ince olmasını açıklıyordu, fakat üzerinde bulunan elementler akılları karıştırdı. Bize dönük olan tarafta bulunan elementler, karanlık tarafta yoktu. Üstelik bu elementler Dünyadan da gitmiş olamazdı. Bu nedenle bu teori çürümüş oldu.
Birleşen İki Uydu Teorisi:
Ay’ın iki yüzü olmasının nedenini açıklamaya çalışan bilim insanları bu teoriyi geliştirdi. Bu teoriye göre dünyamızın ilk başlarda iki farklı uydusu vardı. Ve bu iki uydu zaman içerisinde çarpışarak birleşti. Bu teori iki farklı yüzeyi açıklıyordu. Fakat yine akılları karıştıran durumlar bulunmaktaydı. Bu da; Ay’ın iki yüzeyinde bulunan farklılıkların geçişi oldukça yumuşaktır. Eğer bu teori doğru olsaydı; iki farklı yüzeyde bulunan farklılıkların keskin olması gerekirdi. Bu nedenle bu teoride çürümüş oldu.
Nasa Gril Uyduları Gizemi Çözdü
NASA Ay yüzeyinde bulunan bu farklılıkları çözebilmek için Ay’a Grail uydularını gönderdi. Bu uydular, Ay’ı 1 yıl boyunca tarayarak, Ay’ın tam kapsamlı bir haritasını oluşturdu. Ay’ın iki yüzü hakkında detaylı bilgiler toplayan bilim insanları, 360 tane simülasyon oluşturdu. Bu simülasyonlar, Ay’a yönelik farklı teorilerden yola çıkılarak hazırlandı. Ve bu simülasyonların sonucunda Ay’ın şimdiki yüzeyine en yakın çalışma incelendi.
Yapılan bu araştırma ve incelemelere göre Ay’a bundan 4.3 milyar yıl önce bir cüce gezegen çarptı. Bu çarpışma oldukça etkiliydi ve Ay yüzeyinde bulunan derin kraterleri de açıklıyordu. Ay’ın yüzeyine bu cüce gezegenle birlikte gelen sıcak mineraller, Ay’ın bize dönük olan kısmının neden ince olduğunu da açıklıyordu. Çünkü bu sıcak mineraller, Ay’ın mantosunun incelmesine ve yer altında bulunan Volkanik patlamaların da aktifleşmesine neden oldu. Ay’ın iki yüzü neden farklı ve üzerinde bulunan mineraller ve elementler neden farklı bu sayede açıklanmış oldu.
