D’Hondt sistemi, Belçikalı hukukçu Victor D’Hondt tarafından 1878 yılında tasarlanmış nispi temsil sistemidir. Bu sistem, bir seçim bölgesinde partilerin aldıkları oy oranlarına göre milletvekili dağılımını belirlemek için kullanılır. Türkiye’de 1961’den bu yana birkaç istisna dışında bütün milletvekili, genel ve ara seçimlerinde D’Hondt uygulanmaktadır. Peki, D’Hondt nasıl işler, avantajları ve dezavantajları nelerdir? Bu yazıda, D’Hondt sisteminin hakkında merak edilenleri 2 başlık altında inceleyeceğiz.
D’Hondt Sisteminin İşleyişi
D’Hondt sistemi, basit bir matematik formülüne dayanır. Öncelikle, seçim bölgesinde her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e … bölünür ve o seçim bölgesinin çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu işleme devam edilir. Elde edilen oranlar, parti farkına bakmadan, büyükten küçüğe doğru dizilir. Milletvekillikleri bu sıralamaya göre partilere tahsis edilir. Mesela, 7 milletvekili çıkaracak bir seçim yerinde; B Partisi 60.000, S Partisi 25.000, K Partisi 14.000 oy almış olsun. Bu durumda aşağıdaki tablo oluşur:
| Partiler | Oy/1 | Oy/2 | Oy/3 | Oy/4 | Oy/5 | Partinin çıkardığı milletvekili sayısı |
|---|---|---|---|---|---|---|
| B Partisi | 60.000 | 30.000 | 20.000 | 15.000 | 12.000 | 4 |
| S Partisi | 25.000 | 12.500 | 8.333 | 6.250 | 5.000 | 2 |
| K Partisi | 14.000 | 7.000 | 4.667 | 3.500 | 2.800 | 1 |
Bu tabloya göre en yüksek 7 rakam ve bu rakamın denk geldiği partiler tespit edilerek çıkarılacak milletvekillikleri bulunur. Buna göre B partisi 4, S partisi 2 ve K partisi 1 milletvekili çıkarır.
D’Hondt sistemi: D’Hondt Sisteminin Avantajları
D’Hondt sisteminin en önemli avantajı, seçim sonuçlarını istikrarlı bir şekilde yansıtmasıdır. Bu sistem, seçmen tercihlerini doğrudan milletvekili dağılımına yansıttığı için, partiler arasında adil bir rekabet ortamı sağlar. Ayrıca, D’Hondt sistemi, küçük partilerin de meclise girmesine imkan verir; böylece siyasi çoğulculuğu destekler.
D’Hondt sisteminin bir diğer avantajı ise basit ve anlaşılır olmasıdır. Bu sistem, seçmenlere ve partilere karmaşık hesaplamalar yapmadan sonucu tahmin etme imkanı verir; böylece seçim sürecinin şeffaflığını artırır.
Bizi İnstagram hesabımızdan da takip edin.